AİHM’de cemevleri davası görüşüldü

Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi (AÄ°HM) Büyük Dairesi, cemevlerine Türkiye’de ibadethane statüsü verilmesi talebine iliÅŸkin davayı görüÅŸtü.

Fransa’nın Strasbourg kentinde yapılan duruÅŸmada hükümeti temsilen avukatlar Harun Mert, Hacı Ali Açıkgül ve danışman heyeti katıldı. Cem Vakfı'nı ise avukat Namık SofuoÄŸlu, Prof. Dr. Ä°ÅŸtar Savaşır ile danışman heyetinin yanı sıra baÅŸvuru sahiplerinden Cem Vakfı Genel BaÅŸkanı Ä°zzetin DoÄŸan temsil etti.

Ä°ç hukukun sona ermesiyle Türkiye Cem Vakfı BaÅŸkanı Prof. Dr. Ä°zettin DoÄŸan tarafından açılan dava bugün Strasbourg Avrupa Ä°nsan Hakları Mahkemesi'nde (AÄ°HM) baÅŸladı. Sabah saat 9.00'da baÅŸlayan duruÅŸma öÄŸlen saat 12.00'de sona erdi.

Türkiye'yi savunan Ankara'lı Avukatlar duruÅŸmada AÄ°HM BaÅŸkanı Dean Spielmann, Türk yargıç Prof. Dr. Işıl KarakaÅŸ'ın aralarında bulunduÄŸu 20 kiÅŸilik yargıç heyetine davayı savunurken Alevi temsilcilerinden kanıt istediler.

DEVLET: AYRIMCILIK YOK

Avukatlar, Türkiye'nin hiçbir inanca ayrımcılık yapmadığını, din, ırk farkı gözetilmediÄŸini savundular. Ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmelerine uyduÄŸunu bildirdiler. Devleti savunan avukatlar, Alevi toplumuna kamuda ayrımcılık uygulanmadığı, ÅŸikayetlerin gerçekle uyuÅŸmadığını da belirttiler.

Hükümet adına konuÅŸan Avukat Açıkgül, Türkiye'de din özgürlüÄŸünün ihlal edilmediÄŸini ve ayrımcılık yapılmadığını belirtti. Toplantı yerlerinin inÅŸasında herhangi bir engel bulunmadığına dikkati çeken Açıkgül, toplantı yeri ile ibadethane kavramının ayırt edilmesi gerektiÄŸini kaydetti. Avukat Açıkgül, Türkiye'de Alevilerin özgür bir ÅŸekilde ibadetlerini yerine getirebildiklerini vurguladı.

CEM VAKFI: VERGÄ°LERÄ°MÄ°ZDEN ALEVÄ°LERE TEK KURUÅž HARCANMIYOR

Davacı Cem Vakfını savunan Avukat Namık SofuoÄŸlu ise Alevilerden alınan vergilerin sadece Sunni kesimine harcandığını, Aleviler için '1 TL bile harcanmadığını' söylediler. Avukat SofuoÄŸlu, duruÅŸmada, Alevilerin, birden Türkiye'de ortaya çıkmadığını; bin yıllık tarihinde Türkiye'nin halen Alevi toplumunu tanımak istemediÄŸini savundu.

Avukat SofuoÄŸlu, dinle ilgili kamu hizmetlerinin Alevilere ücretsiz olarak verilmesi ve cemevlerinin ibadethane statüsü alması gerektiÄŸini savundu. SofuoÄŸlu, cemevlerinin inÅŸası ve diÄŸer masrafları ile ilgili Türkiye'nin bütçe ayırmadığını ve Alevi vatandaÅŸların bütün masrafları kendi imkanlarıyla karşıladığını söyledi.

'CEMEVLERÄ° TANINMIYOR'

Türkiye'de yaklaşık 20 milyon Alevi inancına sahip yurttaÅŸ olduÄŸunu savunan ve ibadethaneleri olan Cemevlerini mahkeme heyetine tanıtan SofuoÄŸlu, Türkiye'nin halen Cemevlerine ibadethane statüsü verilmemesini 'ayrımcılık' olarak gösterdi. SofuoÄŸlu, "Osmanlı Ä°mparatorluÄŸun büyük coÄŸrafyasında bile 10 bin camii, mescit varken ÅŸimdi Türkiye'de 130 binden fazla camii ve mescit bulunuyor. Diyanet'te 180 bin kiÅŸi çalışıyor bütçeden yaklaşık 5 milyar 750 bin TL alıyor. Alevilere ise 1 TL harcanmıyor. Bizim davamız Diyanete deÄŸil, baÅŸbakanlığa yönelik. Türkiye'de kasaba, köy ve ÅŸehirlerde yaklaşık 4 bin civarında Cemevi bulunuyor. Büyük kentlerde Cemevi sayısı ÅŸu an bin 151" dedi. 

DuruÅŸmayı çok sayıda Avrupalı diplomatlarla beraber Türkiye Daimi Temsilcisi Büyükelçi ErdoÄŸan Ä°ÅŸçan izledi. Türkiye'yi savunan hukukçu heyeti içinde Harun Mert, Hacı Ali Açıkgül, Ahmet Metin Gökler, Ayça Onural, Sami Arslan AÅŸkın, Bekir Karaca, Mustafa Çiçek ve Hikmet Yaman bulundu.

DuruÅŸma çıkışında basın mensuplarına açıklama yapan DoÄŸan, AÄ°HM'in aldığı kararların çok önemli emsal kararlar olduÄŸuna iÅŸaret ederek, "Mahkeme adalete inanan, demokrasiye inanan ve insanların barış içinde yaÅŸamasının siyasetçilerin en önemli görevi olduÄŸuna inanan herkes için çok önemli kararlar veriyor" diye konuÅŸtu.

KARAR 1 YIL Ä°ÇÄ°NDE VERÄ°LECEK

Cem Vakfını savunan heyet içinde Jülide SucuoÄŸlu Gönen, Namık SofuoÄŸlu, Tülay OdabaÅŸ, Ä°ÅŸtar Savaşır, Ä°lyas Åžahbaz, Serap Topçu, Mehmet Aydın yer aldı.

AÄ°HM Büyük Daire'nin 17 yargıcının davayı 6 ay ile 1 yıl içinde karara baÄŸlaması bekleniyor.

Cemevlerine ibadethane statüsünün verilmesinin hukuken mümkün olmadığını belirten BaÅŸbakanlığa karşı, 23 Eylül 2005 tarihinde Cem Vakfının öncülüÄŸünde 2000 kiÅŸi tarafından dava açılmıştı.

Türkiye’de hukuk yollarının tükenmesi sonucu davacılar, 31 AÄŸustos 2010’da AÄ°HM'e baÅŸvurmuÅŸtu. Mahkeme, 18 Aralık 2014’te aldığı kararla davanın Büyük Daire'de görülmesine karar vermiÅŸti.

AÄ°HM'e baÅŸvuru metninde Türkiye'de Avrupa Ä°nsan Hakları SözleÅŸmesi’nin (AÄ°HS) din, vicdan ve düÅŸünce özgürlüÄŸünü düzenleyen 9. maddesinin ve ayrımcılığı yasaklayan 14. maddesinin ihlal edildiÄŸi öne sürülüyor.

DiÄŸer taraftan, duruÅŸma öncesi ve sonrasında Türkiye ve Avrupa’dan gelen Alevi vatandaÅŸlar AÄ°HMbinası önünde gösteri düzenledi.